با سلام خدمت همراهان گرامی
با توجه به اهمیت موضوع هبه و این که اطلاع از شرایط آن مخصوصاً بین زوجین لازم و ضروری به نظر می رسد، به صورت خلاصه در این خصوص به بحث خواهیم پرداخت.

هبه در لغت به معنای بخشیدن و هدیه دادن است
و در قانون مدنی ایران چنین تعریف شده است ( هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به دیگری تملیک می‌کند. تملیک کننده واهب، طرف دیگر متهب، مالی را که موضوع هبه است، عین موهوبه می گویند).

هبه به دو دسته هبه معوض و هبه غیر معوض تقسیم می گردد
که در هبه معوض، واهب (کسی که مالی را هبه می کند) در ازای مالی که به متهب (کسی که مال او بخشیده می شود) هبه می‌نماید، شرط می‌کند که عوضی دریافت کند که این عوض می تواند یک مال و یا انجام یک عمل مشروع باشد.
هبه درصورتی غیر معوض است که
واهب در ازای انتقال مال عوضی دریافت نکند و چیزی از متهب نخواهد و به صورت رایگان و مجانی مال موهوبه را به شخص انتقال دهد.

وقوع هبه شرایط خاصی دارد که درقانون مدنی به تفصیل بیان شده است
ولی به خاطر داشته باشید که عقد هبه یک عقد جایز است و بر خلاف عقد صلح، هریک از طرفین می‌توانند آن را به هم بزنند و این موضوع می تواند مشکلاتی را ایجاد نماید.
به عنوان مثال مردی در طول زندگی مشترک خود، یک واحد آپارتمان مسکونی را به همسرش هبه می کند و حتی سند آن را نیز منتقل می نماید . آیا مرد میتواند بعداً از این هبه رجوع کرده و از زن درخواست کند که مالکیت آپارتمان را به وی برگرداند یا خیر؟؟

قانون مدنی تمام این ابهامات را برطرف کرده و طبق این قانون، هبه در موارد زیر لازم بوده و طرفین نمی‌توانند آن را به هم زده و رجوع نمایند.

1- اگر پدر یا مادر مال خود را به فرزندان خود هبه کنند و یا فرزندان مال خود را به پدر یا مادر هبه کنند،هبه قابل رجوع نیست.
2- اگر هبه به صورت معوض واقع گردد و عوض هم تحویل داده شده باشد و یا انجام گردد امکان رجوع از هبه وجود نخواهد داشت.
3- مالی که به متهب هبه شده است از مالکیت او خارج شود چه به صورت اختیاری و چه به صورت قهری. مثلا مال را بفروشد، در رهن بگذارد، ورشکست شود یا به دیگری ببخشد.
4- هرگاه در مالی که هبه شده تغییراتی حاصل شود. برای مثال مردی، زمینی را به همسرش هبه کرده و زن در آن احداث بنا نماید.
5- اگر واهب یا متهب فوت کنند، واهب یا وراث واهب حسب مورد امکان رجوع نخواهند داشت.
6- اگر کسی طلبی از دیگری دارد و طلب خود را به شخص بدهکار ببخشد امکان رجوع نخواهد داشت.
7- اگر کسی مالی را تحت عنوان صدقه (یعنی در راه رضای خدا) به دیگری بدهد، امکان رجوع نخواهد داشت.